Kinh nguyệt không đều là một tình trạng phổ biến gây ra nhiều bất tiện cho phụ nữ trong sinh hoạt hàng ngày. Hơn nữa, tình trạng này có thể tác động nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể và khả năng sinh sản của phái nữ. Do đó, việc nắm rõ nguyên nhân gây ra tình trạng kinh nguyệt không đều là vô cùng quan trọng, giúp chị em có thể áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả. Hiểu biết sâu về vấn đề này sẽ hỗ trợ chị em trong việc duy trì sức khỏe sinh sản và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Kinh nguyệt không đều là như thế nào?
Chu kỳ kinh nguyệt bình thường thường kéo dài từ 28 đến 30 ngày, và thời gian hành kinh thường dao động từ 3 đến 5 ngày. Tuy nhiên, sự biến động trong ngày hành kinh từ 3 đến 5 ngày trước hoặc sau dự kiến vẫn được coi là bình thường. Ngược lại, khi chu kỳ kinh nguyệt không đều, một số dấu hiệu sau đây có thể xuất hiện:
- Chu kỳ kinh đến sớm: Đây là tình trạng khi kỳ kinh xảy ra trước ngày dự kiến từ 3 đến 7 ngày, hoặc thậm chí một số trường hợp có thể xuất hiện đến hai lần trong một tháng.
- Trễ kinh: Việc kỳ kinh đến trễ 3 đến 4 ngày có thể được coi là bình thường. Tuy nhiên, nếu thời gian trễ kéo dài đáng kể và có tiền sử quan hệ tình dục, đây có thể là dấu hiệu của thai kỳ.
Kinh nguyệt không đều thường gặp ở đối tượng nào?
Tình trạng kinh nguyệt không đều thường xảy ra ở các giai đoạn sinh lý đặc biệt như tuổi dậy thì, thời kỳ cho con bú và giai đoạn tiền mãn kinh.
Những đối tượng dễ gặp phải vấn đề kinh nguyệt không đều bao gồm:
- Các bạn gái trong giai đoạn dậy thì, đặc biệt trong khoảng 2 – 3 năm đầu sau khi bắt đầu hành kinh, khi hệ thống nội tiết còn chưa ổn định hoàn toàn.
- Phụ nữ mang thai và trong thời kỳ cho con bú, do sự biến đổi nội tiết tố và nhu cầu cơ thể trong giai đoạn này.
- Phụ nữ ở giai đoạn tiền mãn kinh, khi sự thay đổi hormon liên quan đến sự suy giảm chức năng buồng trứng bắt đầu xảy ra.
- Những người mắc các vấn đề sức khỏe như bệnh tiểu đường, bệnh tuyến giáp và các bệnh lý phụ khoa, đều có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt.
Kinh nguyệt không đều thường có biểu hiện gì?
Chu kỳ kinh nguyệt bình thường thường kéo dài từ 28 đến 30 ngày, có thể dao động nhanh hơn hoặc chậm hơn từ 3 đến 5 ngày. Thời gian hành kinh thường kéo dài từ khoảng 3 đến 5 ngày. Các triệu chứng của tình trạng kinh nguyệt không đều bao gồm:
- Xuất hiện hiện tượng ra máu giữa các kỳ kinh
- Thời gian hành kinh dưới 3 ngày hoặc kéo dài quá 7 ngày
- Chu kỳ kinh nguyệt ngắn hơn 21 ngày hoặc kéo dài hơn 35 ngày
- Lượng máu kinh có thể quá nhiều hoặc quá ít so với bình thường
- Máu kinh có thể xuất hiện màu sắc bất thường như màu đen hoặc có cục máu đông
- Các triệu chứng như đau bụng dữ dội, đau lưng, và mệt mỏi có thể xảy ra trong thời kỳ kinh nguyệt
- Thời gian giữa các kỳ kinh có thể kéo dài từ vài tháng đến chỉ vài ngày, với sự thay đổi lượng máu kinh
- Kinh nguyệt có thể bị ngừng trong khoảng 6 tháng trở lên (vô kinh thứ phát) hoặc trường hợp chưa bao giờ xuất hiện (vô kinh nguyên phát)
Kinh nguyệt không đều các hình thức phổ biến
- Kinh sớm: Kinh nguyệt có thể đến sớm hơn dự kiến từ 3 đến 7 ngày, hoặc thậm chí xảy ra hai lần trong một tháng.
- Chậm kinh: Thông thường, sự chậm kinh từ 3 đến 4 ngày là phổ biến. Tuy nhiên, nếu chu kỳ bị trì hoãn đến 10 ngày hoặc lâu hơn, đặc biệt nếu có hoạt động quan hệ tình dục gần đây, cần xem xét khả năng mang thai.
- Rong kinh: Tình trạng này được xác định khi thời gian hành kinh kéo dài hơn 7 ngày. Lượng máu mất có thể dao động, phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể.
- Kinh thưa: Đây là tình trạng khi chu kỳ kinh nguyệt cách nhau từ 2 đến 5 tháng hoặc hơn.
- Vô kinh: Được định nghĩa là tình trạng không có kinh nguyệt trong thời gian vượt quá 6 tháng hoặc 1 năm.
Kinh nguyệt không đều có những tác hại gì?
Kinh nguyệt không đều có thể dẫn đến sự thay đổi đáng kể về nội tiết tố nữ, đặc biệt là đối với phụ nữ trên 30 tuổi. Sự mất cân bằng này không chỉ ảnh hưởng đến vẻ đẹp bên ngoài, khiến làn da trở nên xanh xao, thô ráp, dễ bị nám, tàn nhang, lỗ chân lông to, nổi mụn và lão hóa sớm, mà còn gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Người phụ nữ có thể cảm thấy cơ thể thường xuyên mệt mỏi, dễ cáu gắt, suy giảm trí nhớ, và dễ mắc các bệnh lý về xương khớp. Kinh nguyệt kéo dài và mất máu nhiều có thể dẫn đến tình trạng da niêm mạc nhợt nhạt, chóng mặt, thở gấp và nhịp tim nhanh.
Kinh nguyệt không đều có thể là dấu hiệu của một số bệnh phụ khoa, bao gồm hội chứng buồng trứng đa nang, u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung và ung thư buồng trứng. Sự rối loạn trong chu kỳ kinh nguyệt có thể làm giảm khả năng thụ thai do ảnh hưởng đến hoạt động của buồng trứng, khiến các nang trứng không thể chín và phóng đúng chu kỳ. Nếu không được can thiệp kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến nguy cơ vô sinh hoặc hiếm muộn.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng kinh nguyệt không đều
Dưới đây là 14 nguyên nhân phổ biến gây ra hiện tượng kinh nguyệt không đều:
Mang thai
Sự thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt, bao gồm mất kinh hoặc ra ít máu, có thể do mang thai. Nếu bạn có quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp tránh thai và gặp phải những thay đổi này, hãy kiểm tra xem mình có thai hay không.
Tiền mãn kinh
Quá trình tiền mãn kinh, thường bắt đầu từ tuổi 40, có thể gây dao động đáng kể về mức estrogen, dẫn đến chu kỳ kinh nguyệt dài hơn hoặc ngắn hơn, là một nguyên nhân gây kinh nguyệt không đều.
Cho con bú
Trong thời gian cho con bú, hormone prolactin tăng lên, làm giảm mức hormon sinh sản và có thể dẫn đến kinh nguyệt rất ít hoặc không có. Kinh nguyệt thường sẽ trở lại bình thường khi việc cho con bú kết thúc.
Thuốc tránh thai nội tiết
Việc sử dụng thuốc tránh thai nội tiết có thể gây ra hiện tượng ra máu bất thường giữa các chu kỳ kinh, dẫn đến sự giảm sút về số lượng kinh nguyệt. Đây là một nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng kinh nguyệt không đều.
Tác dụng phụ của thuốc
Một số loại thuốc như thuốc tuyến giáp, thuốc chống đông máu, thuốc chống trầm cảm, thuốc hóa trị, thuốc động kinh, aspirin và ibuprofen, cũng như liệu pháp thay thế hormon có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt.
Bệnh tuyến giáp
Rối loạn chức năng tuyến giáp như suy giáp có thể làm cho chu kỳ kinh kéo dài hơn và ra nhiều hơn, trong khi cường giáp có thể gây ra chu kỳ ngắn hơn và ít hơn.
Hội chứng đa nang buồng trứng
Đây là một tình trạng đặc trưng bởi mức độ androgen tăng cao, gây ra hiện tượng kinh nguyệt không đều, bao gồm cả việc mất kinh hoặc chảy máu nhiều hơn trong kỳ kinh.
U xơ tử cung
U xơ, các khối u cơ phát triển trong thành tử cung, có thể làm tăng lượng máu trong kỳ kinh, gây đau bụng và thiếu máu, dẫn đến tình trạng kinh nguyệt không đều.
Ung thư cổ tử cung
Ung thư cổ tử cung có thể gây ra hiện tượng ra máu giữa các kỳ kinh hoặc máu nhiều hơn trong kỳ kinh. Các triệu chứng khác bao gồm ra máu sau khi giao hợp và khí hư bất thường.
Lạc nội mạc tử cung
Đây là tình trạng phổ biến ở khoảng 10% phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, gây đau bụng dữ dội, chu kỳ kéo dài, ra nhiều máu và chảy máu giữa các kỳ kinh.
Ăn uống không đều và sụt cân
Giảm cân quá mức hoặc quá nhanh có thể gây mất kinh, mệt mỏi, đau đầu và rụng tóc, do thiếu hụt calo và hormon cần thiết cho sự rụng trứng.
Thừa cân
Thừa cân ảnh hưởng đến cân bằng hormon và mức insulin, có thể gây ra tình trạng kinh nguyệt không đều. Hội chứng đa nang buồng trứng và suy giáp cũng có thể liên quan đến tình trạng thừa cân.
Tập thể dục quá sức
Tập luyện nặng hoặc quá sức có thể làm rối loạn các hormon điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt. Giảm cường độ tập luyện và tăng lượng calo có thể giúp khôi phục chu kỳ kinh.
Stress
Căng thẳng ảnh hưởng đến vùng não điều khiển hormon tuyến yên, dẫn đến sự bất ổn trong việc tiết dịch và rụng trứng, gây kinh nguyệt không đều. Chu kỳ kinh thường trở lại bình thường khi mức độ stress giảm.
Điều trị kinh nguyệt không đều
Quy trình thăm khám và kiểm tra toàn diện cho tình trạng kinh nguyệt không đều thường bao gồm:
- Khám lâm sàng và soi âm đạo để đánh giá tình trạng bên trong
- Siêu âm ổ bụng để kiểm tra cấu trúc các cơ quan sinh dục
- Siêu âm buồng tử cung để phát hiện bất thường trong tử cung
- Xét nghiệm nội tiết tố, đánh giá sự cân bằng hormone
Dựa trên kết quả từ các xét nghiệm và siêu âm, bác sĩ sẽ chẩn đoán nguyên nhân gây ra tình trạng kinh nguyệt không đều và đưa ra phác đồ điều trị thích hợp. Tùy thuộc vào nguyên nhân, phương pháp điều trị có thể bao gồm việc sử dụng thuốc thay thế hormone (đối với bệnh nhân suy giáp), thuốc kháng sinh, hoặc các biện pháp phẫu thuật nếu cần thiết để điều trị các bệnh lý nghiêm trọng.
Kinh nguyệt không đều có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, từ rối loạn nội tiết đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn. Việc hiểu rõ về chu kỳ kinh nguyệt và nhận diện các triệu chứng bất thường sẽ hỗ trợ bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe của bản thân. Nếu bạn gặp phải tình trạng kinh nguyệt không đều kéo dài hoặc có những thay đổi đáng lo ngại, hãy tham khảo ý kiến Bác sĩ Vũ Sơn để được tư vấn và điều trị kịp thời.
