Bạn có từng lo lắng khi nghe đến bệnh giang mai hoặc nhận thấy những dấu hiệu bất thường như giang mai nổi mẩn đỏ? Bệnh có thể tồn tại trong cơ thể nhiều năm mà không có triệu chứng rõ ràng, khiến người bệnh chủ quan và vô tình lây nhiễm cho người khác. Đây là bệnh lây truyền qua đường tình dục nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Trong bài viết này, Bác sĩ Vũ Sơn sẽ giúp bạn hiểu hơn về giang mai từ các dấu hiệu thường thấy đến các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
Giang mai là bệnh gì?
Vi khuẩn Treponema pallidum là tác nhân gây ra bệnh giang mai, một bệnh lây truyền qua đường tình dục (STD). Theo WHO, bệnh giang mai có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan như da, niêm mạc, tim, não, và xương nếu không được điều trị. Bệnh tiến triển qua nhiều giai đoạn, từ không triệu chứng đến nghiêm trọng, nhưng câu hỏi quan trọng là giang mai có hết không? Câu trả lời là có, nếu được điều trị sớm, đặc biệt ở giai đoạn đầu, bệnh có thể chữa khỏi hoàn toàn bằng kháng sinh.
Giang mai thường gặp ở cả nam và nữ, đặc biệt ở những người có quan hệ tình dục không an toàn. Nếu không được điều trị, bệnh có thể gây biến chứng nghiêm trọng, như giang mai bẩm sinh ở trẻ sơ sinh hoặc tổn thương thần kinh ở giai đoạn cuối.
Để hiểu rõ hơn lý do tại sao giang mai xảy ra, hãy cùng Bác sĩ Vũ Sơn đi sâu hơn vào các nguyên nhân chi tiết trong phần tiếp theo.
Nguyên nhân bệnh giang mai
Giang mai do virus nào? Giang mai được gây ra bởi vi khuẩn Treponema pallidum, một loại vi khuẩn không sống được lâu ngoài cơ thể, do đó chỉ lây lan qua tiếp xúc trực tiếp. Các nguyên nhân chính bao gồm:
- Quan hệ tình dục không an toàn: Quan hệ qua đường âm đạo, hậu môn, hoặc miệng với người nhiễm bệnh là con đường lây nhiễm chính.
- Tiếp xúc với tổn thương: Chạm vào các vết loét (săng giang mai) hoặc phát ban trên da, niêm mạc của người bệnh.
- Lây từ mẹ sang con: Người mẹ đang mang thai nếu bị giang mai có thể truyền vi khuẩn cho thai nhi qua nhau thai. Từ đó, ây giang mai bẩm sinh, dẫn đến dị tật hoặc tử vong ở trẻ.
- Truyền máu hoặc dùng chung kim tiêm: Hiếm gặp do quy trình kiểm tra máu nghiêm ngặt, nhưng vẫn có nguy cơ nếu không tuân thủ an toàn y tế.
- Tiếp xúc với dịch cơ thể: Vi khuẩn có thể lây qua dịch tiết từ tổn thương, nhưng không lây qua nước bọt.
Nhận biết dấu hiệu bệnh sớm là cách tốt nhất để điều trị hiệu quả. Hãy cùng xem qua các triệu chứng phổ biến về bệnh này.
>>>Xem thêm: Bệnh sùi mào gà thường lây qua đường quan hệ tình dục
Dấu hiệu và giai đoạn của bệnh giang mai
Dấu hiệu bệnh giang mai thay đổi theo từng giai đoạn, từ nhẹ đến nghiêm trọng. Các giai đoạn và triệu chứng của bệnh bao gồm:
Giai đoạn 1 (sơ cấp)
- Xuất hiện vết loét không đau, gọi là săng giang mai, thường ở bộ phận sinh dục, hậu môn, hoặc miệng.
- Xuất hiện săng giang mai, là vết loét không đau, thường ở bộ phận sinh dục, hậu môn, hoặc miệng. Vết loét tự lành sau 3-6 tuần, nhưng vi khuẩn vẫn lan rộng nếu không điều trị.
- Vết loét này tròn, cứng, không ngứa, và tự lành sau 3-6 tuần, khiến nhiều người lầm tưởng bệnh đã khỏi.
Giai đoạn 2 (thứ cấp)
- Xuất hiện vết nổi mẩn đỏ, thường ở lòng bàn tay, bàn chân, hoặc toàn thân.
- Phát ban này không ngứa (giang mai có ngứa không? Thường là không), có thể kèm sốt, mệt mỏi, sưng hạch bạch huyết, hoặc rụng tóc từng mảng.
Giai đoạn tiềm ẩn
- Không có dấu hiệu rõ ràng, nhưng vi khuẩn đang hoạt động trong cơ thể. Giai đoạn này chia thành 2 loại: Tiềm ẩn sớm (dưới 1 năm) và tiềm ẩn muộn (trên 1 năm).
- Người bệnh cần tiến hành xét nghiệm máu để phát hiện ra bệnh.
Giai đoạn 3 (tam cấp)
- Xuất hiện 3-15 năm sau nhiễm bệnh, gây tổn thương nghiêm trọng đến tim, não, mắt, gan, và xương. Các biến chứng bao gồm u giang mai (gummas), viêm động mạch, hoặc mất trí nhớ.
- Giang mai giai đoạn cuối có chữa được không? Điều trị ở giai đoạn này có thể kiểm soát triệu chứng nhưng không thể phục hồi tổn thương vĩnh viễn
Thời gian ủ bệnh là yếu tố quan trọng để phát hiện sớm. Vậy giang mai ủ bệnh bao lâu?
Bệnh giang mai ủ bệnh bao lâu?
Thời gian ủ bệnh giang mai kéo dài từ 10-90 ngày, trung bình khoảng 21 ngày. Trong giai đoạn này, người bệnh không có triệu chứng nhưng vẫn có thể lây nhiễm cho người khác qua quan hệ tình dục hoặc tiếp xúc với tổn thương. Xét nghiệm máu (như VDRL, TPHA) hoặc xét nghiệm tổn thương trực tiếp có thể phát hiện vi khuẩn ngay cả khi chưa có triệu chứng.
Nếu bạn nghi ngờ đã tiếp xúc với người mắc bệnh giang mai, hãy đi xét nghiệm sớm, đặc biệt nếu có các yếu tố nguy cơ như quan hệ không an toàn hoặc xuất hiện vết loét bất thường.
Giang mai có tái phát không? Nếu điều trị đúng phác đồ, đặc biệt bằng penicillin, giang mai có thể chữa khỏi hoàn toàn ở giai đoạn đầu và thứ cấp. Tuy nhiên, tái nhiễm có thể xảy ra nếu tiếp xúc lại với nguồn bệnh.
Một trong những lo lắng lớn nhất là giang mai lây qua đường nào. Cùng Bác sĩ Vũ Sơn tìm hiểu ngay để biết cách phòng tránh.
Giang mai lây qua đường nào?
Hiểu rõ bệnh giang mai lây qua đường nào là chìa khóa để phòng ngừa hiệu quả. Bệnh lây truyền qua:
- Quan hệ tình dục không an toàn: Quan hệ qua đường âm đạo, hậu môn, hoặc miệng với người nhiễm bệnh là con đường phổ biến nhất.
- Tiếp xúc trực tiếp với tổn thương: Chạm vào săng giang mai hoặc phát ban trên da, niêm mạc của người bệnh.
- Lây từ mẹ sang con: Phụ nữ mang thai mắc giang mai có thể truyền vi khuẩn qua nhau thai, gây giang mai bẩm sinh, dẫn đến sảy thai, dị tật, hoặc tử vong ở trẻ.
- Truyền máu hoặc dùng chung kim tiêm: Hiếm gặp nhờ quy trình kiểm tra máu nghiêm ngặt, nhưng vẫn có nguy cơ nếu sử dụng kim tiêm không vô trùng.
Giang mai lây qua nước bọt không? Giang mai không lây qua nước bọt, ăn uống chung, hoặc tiếp xúc thông thường như bắt tay, ôm, hoặc dùng chung nhà vệ sinh. Tuy nhiên, nếu có vết loét ở miệng, quan hệ qua đường miệng có thể làm lây bệnh.
Câu hỏi thường gặp
Giang mai có chữa được không nếu phát hiện muộn?
Bệnh giang mai vẫn có thể điều trị được nếu phát hiện muộn, nhưng hiệu quả sẽ giảm so với giai đoạn đầu. Khi bệnh đã tiến triển đến giai đoạn 3, xoắn khuẩn Treponema pallidum có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến thần kinh, tim mạch và các cơ quan nội tạng. Việc điều trị lúc này đòi hỏi phác đồ kháng sinh mạnh, thời gian dài và khó phục hồi hoàn toàn các biến chứng.
Bệnh giang mai có ngứa không?
Bệnh giang mai thường không gây ngứa ở giai đoạn đầu, mặc dù có thể xuất hiện các vết loét hoặc ban đỏ. Tuy nhiên, ở các giai đoạn sau, người bệnh có thể gặp tình trạng ngứa nhẹ do tổn thương da lan rộng.
Giang mai có thể lây qua con đường ăn uống không?
Bệnh giang mai không lây qua con đường ăn uống thông thường như dùng chung bát đũa, ly tách hay thực phẩm. Vi khuẩn Treponema pallidum tác nhân gây bệnh chỉ lây truyền khi tiếp xúc trực tiếp với vết loét giang mai qua quan hệ tình dục, máu hoặc từ mẹ sang con. Tuy nhiên, nếu người bệnh có tổn thương miệng, việc hôn sâu hoặc dùng chung dụng cụ cá nhân dính máu có thể làm tăng nguy cơ lây nhiễm. Vì vậy, cần hiểu đúng cơ chế lây truyền của bệnh giang mai để phòng tránh hiệu quả, không kỳ thị người bệnh một cách sai lầm.
Khi nào thì nên làm xét nghiệm chẩn đoán bệnh giang mai?
Bạn nên xét nghiệm nếu:
- Thực hiện hành vi tình dục không an toàn với người có khả năng mang mầm bệnh.
- Xuất hiện săng giang mai, nổi mẩn đỏ, hoặc các triệu chứng bất thường.
- Là phụ nữ mang thai để phòng giang mai bẩm sinh.
Xét nghiệm máu (VDRL, TPHA) hoặc xét nghiệm tổn thương trực tiếp là cách chính xác để chẩn đoán.
Giang mai bao lâu phát bệnh?
Bệnh giang mai thường phát bệnh sau khoảng 10 – 90 ngày kể từ khi xoắn khuẩn Treponema pallidum xâm nhập vào cơ thể, phổ biến nhất là từ 21 ngày. Thời gian ủ bệnh có thể thay đổi tùy theo thể trạng mỗi người và mức độ tiếp xúc với vi khuẩn. Trong giai đoạn đầu, bệnh thường biểu hiện bằng vết loét không đau (săng giang mai), dễ bị bỏ qua.
Giang mai là một bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa và điều trị nếu được phát hiện sớm. Hiểu rõ dấu hiệu bệnh giang mai, lây qua đường nào, và ủ bệnh bao lâu giúp bạn bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình. Sử dụng bao cao su, duy trì lối sống lành mạnh, và đi khám định kỳ là những bước quan trọng để ngăn ngừa bệnh giang mai. Nếu bạn nghi ngờ mắc bệnh hoặc có thắc mắc về bệnh có hết không, hãy liên hệ bác sĩ ngay hôm nay.
