Hôi nách tuổi dậy thì không chỉ gây khó chịu cho môi trường xung quanh mà còn làm trẻ tự ti, có thể dẫn đến tình trạng sống khép kín và trầm cảm, ảnh hưởng tiêu cực đến việc học tập. Để khắc phục vấn đề này, cha mẹ cần xác định rõ nguyên nhân gây ra hôi nách tuổi dậy thì, từ đó áp dụng các biện pháp điều trị thích hợp. Trong bài viết này, Bác sĩ Vũ Sơn sẽ giúp bạn tìm hiểu nguyên nhân và cung cấp các phương pháp điều trị hôi nách tuổi dậy thì tại nhà an toàn, hiệu quả.
Tại sao khi dậy thì lại bị hôi nách?
Trẻ nhỏ thường đổ mồ hôi nhiều sau một ngày vận động, làm cho cơ thể và quần áo có thể bị ám mùi. Tuy nhiên, nếu sau khi trẻ tắm rửa và vệ sinh kỹ lưỡng mà vẫn còn mùi khó chịu, điều này có thể liên quan đến vấn đề sinh lý của tuyến mồ hôi và da.
Theo các nhà nghiên cứu, cơ thể có khoảng 4 triệu tuyến mồ hôi, được chia thành hai nhóm chính:
- Tuyến mồ hôi ngoại tiết: Phân bố khắp cơ thể, giúp điều hòa thân nhiệt và loại bỏ độc tố. Tuyến này hoạt động mạnh khi cơ thể bị sốt hoặc sau khi ăn thức ăn cay nóng, tiết ra mồ hôi dạng nước.
- Tuyến mồ hôi đầu tiết: Tập trung chủ yếu ở vùng nách và hậu môn, nhạy cảm với hormone adrenalin. Khi tham gia hoạt động thể chất, hoặc do căng thẳng, lo lắng, tuyến đầu tiết sẽ sản xuất mồ hôi chứa dầu, mờ đục, không mùi. Tuy nhiên, khi tiếp xúc với vi khuẩn, mồ hôi này nhanh chóng trở thành nguồn gây mùi đặc trưng.
Ở trẻ nhỏ, tuyến mồ hôi ngoại tiết thường hoạt động mạnh. Nhưng khi bước vào tuổi dậy thì hoặc có biến đổi sinh lý bất thường, tuyến đầu tiết sẽ bắt đầu hoạt động, dẫn đến hiện tượng hôi nách tuổi dậy thì.
Dấu hiệu trẻ sắp dậy thì thường xuất hiện khi cơ thể có mùi đặc trưng. Ở độ tuổi từ 12, trẻ bắt đầu phát triển mùi cơ thể, trong đó có hôi nách. Thông thường, bé gái dậy thì sớm hơn bé trai, do đó, mồ hôi có mùi người lớn sẽ xuất hiện sớm hơn ở bé gái.
Nguyên nhân gây ra hôi nách tuổi dậy thì
Hôi nách tuổi dậy thì thường do nhiều yếu tố tác động, không chỉ từ vệ sinh cá nhân mà còn từ bệnh lý, thói quen ăn uống và di truyền. Cụ thể:
Di truyền
Nếu cả cha và mẹ mắc hôi nách, khả năng con cái bị bệnh này lên đến 85%. Điều này cho thấy hôi nách có thể di truyền từ thế hệ trước.
Thói quen sinh hoạt
Vệ sinh cá nhân không đúng cách là nguyên nhân phổ biến gây hôi nách. Việc thiếu tắm rửa, ăn uống không sạch sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển ở những vùng da ẩm như nách.
Chế độ ăn uống
Sử dụng rượu bia, thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ và gia vị mạnh như hành, tỏi có thể gây hôi nách. Thiếu kẽm trong chế độ ăn cũng góp phần vào tình trạng này.
Tuổi tác
Tuổi dậy thì là giai đoạn tuyến mồ hôi phát triển mạnh mẽ, dẫn đến tình trạng hôi nách. Tình trạng này cũng có thể xảy ra trong các giai đoạn như mang thai, sau sinh, tiền mãn kinh, và thay đổi nội tiết tố.
Bệnh lý
Các bệnh nền như gan, thận, tuyến giáp, và bệnh viêm nhiễm có thể gây hôi nách. Tác dụng phụ của thuốc điều trị các bệnh này cũng làm tăng tiết mồ hôi có mùi.
Tâm lý
Tâm trạng căng thẳng, lo âu có thể kích thích tuyến mồ hôi hoạt động quá mức, dẫn đến tình trạng hôi nách.
Dấu hiệu nhận biết bị hôi nách
Hôi nách hình thành khi mồ hôi tương tác với vi khuẩn trên cơ thể. Một số dấu hiệu bao gồm:
- Mùi hôi từ vùng nách, khác nhau ở mỗi người và bị ảnh hưởng bởi di truyền, hormone, thực phẩm và thuốc. Mồ hôi không có mùi cho đến khi bị vi khuẩn phân hủy.
- Mồ hôi chứa chất béo và protein, có thể gây ố vàng trên áo khi kết hợp với vi khuẩn.
Người nào có nguy cơ bị hôi nách
Những đối tượng có nguy cơ cao mắc hôi nách tuổi dậy thì bao gồm:
- Thanh thiếu niên ở tuổi dậy thì: Các tuyến mồ hôi hoạt động mạnh mẽ hơn trong giai đoạn này, dẫn đến tình trạng hôi nách xuất hiện dù trước đó không có dấu hiệu.
- Người mắc chứng tăng tiết mồ hôi: Rối loạn nội tiết gây ra sự gia tăng mồ hôi bất thường, ảnh hưởng đến khoảng 3% dân số, làm gia tăng nguy cơ hôi nách.
- Người có chế độ ăn uống không hợp lý: Thực phẩm chứa nhiều gia vị như hành, tỏi có thể làm tăng lượng chất hóa học trong tuyến apocrine ở nách, gây mùi hôi cơ thể.
- Người sử dụng thuốc trị bệnh: Một số thuốc như morphine và thuốc hạ sốt có thể gây đổ mồ hôi và mùi hôi nách. Bệnh gan và tiểu đường cũng có thể dẫn đến tình trạng hôi nách với mùi đặc trưng.
- Yếu tố di truyền: Mùi hôi nách có thể do yếu tố di truyền, khi các thành viên trong gia đình thường có mùi cơ thể tương tự.
Cách chữa hôi nách tuổi dậy thì hiệu quả
Điều trị tại nhà
Chữa hôi nách tuổi dậy thì bằng gừng tươi
Gừng tươi chứa đến 30% chất cay và 25% tinh dầu, giúp ức chế tiết mồ hôi và ngăn chặn vi khuẩn phát triển, từ đó giảm hiệu quả mùi hôi nách. Để sử dụng, ép gừng tươi lấy nước và thoa đều vào vùng nách. Sau 30 phút, rửa sạch với nước. Kiên trì thực hiện trong 1 tuần sẽ thấy sự cải thiện đáng kể.
Chữa hôi nách tuổi dậy thì bằng chanh
Chanh có axit nitric giúp sát khuẩn và khử mùi, đồng thời vitamin C trong chanh giúp se khít lỗ chân lông và làm sáng vùng nách. Thái chanh thành lát mỏng, đắp lên vùng nách 15 phút, sau đó rửa sạch. Uống nước chanh pha loãng hàng ngày cũng giúp giảm mùi hôi và thanh nhiệt cơ thể.
Chữa hôi nách tuổi dậy thì bằng muối tinh
Muối tinh có khả năng kháng khuẩn và sát trùng, hiệu quả trong việc điều trị hôi nách. Rang muối đến khô, xay nhuyễn và bôi vào vùng nách trong 15 phút, rồi rửa sạch với nước.
Chữa hôi nách tuổi dậy thì bằng lá trầu không
Lá trầu không có tính sát khuẩn cao, giúp se khít lỗ chân lông và giảm tiết mồ hôi. Giã nát lá trầu không, đắp lên vùng nách và massage nhẹ nhàng trong 15-20 phút, sau đó rửa sạch với nước.
Chữa hôi nách tuổi dậy thì bằng phèn chua
Phèn chua chứa nhôm sulfat, có tác dụng sát trùng, hút ẩm và khử mùi hiệu quả. Sử dụng phèn chua đã được xay nhuyễn bôi lên vùng nách trong 15 phút, rồi rửa sạch với nước.
Điều trị chuẩn y khoa
Điều trị nội khoa
- Thuốc và kem chống đổ mồ hôi: Các sản phẩm chứa aluminum chlorid hoặc Glycopyrolate giúp kiểm soát mồ hôi, nhưng có thể gây kích ứng da và mắt. Sử dụng vào buổi tối và rửa sạch vào sáng hôm sau.
- Thuốc phong bế thần kinh: Các thuốc kháng cholinergic hoặc thuốc chẹn beta giao cảm giúp ức chế hoạt động tuyến mồ hôi, nhưng có thể gây tác dụng phụ như khô miệng và ảnh hưởng thị lực.
- Thuốc chống trầm cảm: Giảm căng thẳng và lo lắng, giúp giảm tiết mồ hôi.
- Tiêm botox: Giảm tiết mồ hôi bằng cách hạn chế hoạt động của dây thần kinh kích thích tiết mồ hôi, hiệu quả duy trì từ 6-8 tháng.
- Công nghệ vi sóng: Máy MiraDry sử dụng năng lượng vi sóng để tiêu hủy tuyến mồ hôi, giảm mùi hôi và tiết mồ hôi lên đến 80%, đồng thời giảm mọc lông vùng nách.
- Điều trị bằng laser: Tia laser hạn chế hình thành chất béo, cần thực hiện nhiều lần để đạt hiệu quả tốt nhất.
Điều trị phẫu thuật
Khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả, phẫu thuật có thể là lựa chọn. Phẫu thuật cắt tuyến mồ hôi hoặc cắt dây thần kinh giao cảm có thể được áp dụng. Tuy nhiên, phẫu thuật cắt tuyến mồ hôi nên được cân nhắc kỹ lưỡng vì có sự khác biệt giữa hôi nách và hội chứng tăng tiết mồ hôi nách.
Hai câu hỏi phổ biến khi vùng nách bị hôi
Hôi nách tuổi dậy thì có tự hết không?
Hôi nách tuổi dậy thì thường không tự biến mất. Tình trạng này chủ yếu do sự tương tác giữa mồ hôi và vi khuẩn trên da. Để kiểm soát và giảm mùi, hãy duy trì thói quen vệ sinh tốt, như tắm hàng ngày, sử dụng chất chống mồ hôi và chất khử mùi, cùng với việc mặc quần áo sạch.
Tuy nhiên, nếu bạn nhận thấy sự thay đổi trong mùi cơ thể hoặc tăng tiết mồ hôi, có thể đó là dấu hiệu của các bệnh lý tiềm ẩn cần điều trị. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa Da liễu để xác định và điều trị các vấn đề sức khỏe liên quan.
Hôi nách tuổi dậy thì có thể trị dứt điểm không?
Hôi nách tuổi dậy thì không thể chữa khỏi hoàn toàn, vì bệnh này phát sinh từ sự tương tác giữa mồ hôi và vi khuẩn trên da. Mặc dù có nhiều phương pháp để kiểm soát và giảm mùi, tình trạng này không thể được trị dứt điểm hoàn toàn do mồ hôi và vi khuẩn là các thành phần tự nhiên của cơ thể.
Khi bước vào giai đoạn dậy thì, vấn đề hôi nách trở thành một thách thức không nhỏ đối với nhiều bạn trẻ. Việc hiểu rõ nguyên nhân gây ra tình trạng này và áp dụng những phương pháp chữa trị hiệu quả không chỉ giúp giảm thiểu sự khó chịu mà còn nâng cao sự tự tin và chất lượng cuộc sống. Bằng cách kết hợp các biện pháp điều trị thích hợp và duy trì thói quen vệ sinh cá nhân khoa học, bạn có thể kiểm soát và cải thiện tình trạng hôi nách tuổi dậy thì một cách đáng kể.
Xem thêm: Các bệnh nam khoa thường gặp
